Jeden z najlepszych publicznych systemów opieki zdrowotnej na świecie?

Jak donosi „Portugal health system review” z 2017 roku w ciągu ostatnich 40 lat Portugalia poczyniła znaczne postępy zarówno w zakresie obniżania wskaźników śmiertelności, jak i zwiększenia średniej długości życia. Wprowadzenie powszechnego programu szczepień w 1965 roku, rozszerzenie usług opieki zdrowotnej i ogólnie poprawa warunków życia przyniosły znaczące redukcje w przypadku śmiertelności niemowląt i stałego wzrostu przeciętnego wieku, szczególnie wśród kobiet. W 2014 roku średnia długość życia w momencie urodzenia w Portugalii wynosiła nieznacznie 81,3 lat i była wyższa niż średnia Unii Europejskiej kształtująca się na poziomie 80,9 lat. Czy to wpływ tutejszej dobrej opieki zdrowotnej i medycznej?

Potrzebujesz dotrzeć do portugalskich materiałów dotyczących stanu tamtejszej służby zdrowia? Sprawdź dostępne tłumaczenia lub poproś o pomoc zaufanego specjalistę.

Trochę faktów

  • Portugalski system opieki zdrowotnej charakteryzuje się 3 współistniejącymi i nakładającymi się systemami. Są to: powszechna służba zdrowia publicznego, systemy ubezpieczeń zdrowotnych i prywatne ubezpieczenie zdrowotne (VHI).
  • Portugalski Narodowy Fundusz Zdrowia (NHS) powstał w 1979 roku i jest finansowany z podatków.
  • Ministerstwo Zdrowia i jego instytucje koncentrują się na planowaniu oraz działaniach regulacyjnych systemu opieki zdrowotnej.
  • NHS zarządzany jest na poziomie lokalnym przez 5 regionalnych ośrodków zdrowia (RHA). Każdy z nich odpowiada przed ministrem zdrowia za strategiczne zarządzanie zdrowiem populacji, nadzór i kontrolę szpitali, zarządzanie podstawową opieką zdrowotną ośrodków opieki i za realizację krajowych celów polityki zdrowotnej.
  • Wszystkie szpitale należące do NHS zarządzane są przez Ministerstwo Zdrowia.

Centralne służby zdrowia zarządzane przez Ministerstwo Zdrowia

Sekretariat Generalny ds. Zdrowia (Secretaria-Geral da Saúde)

Zapewnia wsparcie techniczne i administracyjne Inspektoratowi Generalnemu Ministerstwa:

  • koordynuje jego pracę,

  • zapewnia pomoc pracownikom w różnych urzędach państwowych.

Ponadto wspiera inne instytucje, służby i organy niezintegrowane z NHS w kwestiach dotyczących:

  • zasobów wewnętrznych,

  • porad prawnych,

  • informacji,

  • publicznych relacji.

Inspektorat Generalny Działań Związanych ze Zdrowiem

Do głównych jego zadań należy przeprowadzanie audytu i nadzoru oraz pełnienie funkcji dyscyplinarnej w sektorze zdrowia – dotyczy to tak samo instytucji działających w ramach NHS-u, jak i tych prywatnych.

Dyrekcja Generalna ds. Zdrowia (Direcção-Geral da Saúde, DGH)

  • Planuje, reguluje, kieruje, koordynuje i nadzoruje całą promocję zdrowia, profilaktykę chorób i opiekę zdrowotną.

  • Zajmuje się instytucjami i usługami, niezależnie od tego czy są one zintegrowane z NHS, czy też nie.

  • Odpowiada za programy zdrowia publicznego, ich jakość oraz epidemiologię.

  • Prowadzi badania i statystyki dotyczące zdrowia.

Dyrekcja Generalna ds. Interwencji w Nieodpowiednich Zachowaniach i Uzależnieniach (Serviço de Intervenção nos Comportamentos Adictivos e nas Dependências)

  • Promuje redukcję legalnych i nielegalnych używek i narkotyków.

  • Zajmuje się zapobieganiem i leczeniem uzależnień.

Jednostki pośrednio powiązane z Ministerstwem Zdrowia

Centralna Administracja Systemu Opieki Zdrowotnej (Administração Central do Sistema de Saúde, ACSS)

W ramach NHS-u odpowiada za:

  • zarządzanie finansami,

  • zarządzanie zasobami ludzkimi,

  • zarządzanie urządzenia, wyposażeniem, systemami i technologią.

W jej kompetencjach leży również wdrożenie polityki zdrowotnej, regulacji i planowania, a także kontraktowanie usług zdrowotnych RHA.

Krajowy Urząd ds. Narkotyków i Produktów Zdrowotnych (Autoridade Nacional do Medicamento e Produtos de Saúde, INFARMED)

  • Reguluje i nadzoruje farmaceutyki i produkty zdrowotne w sektorze.

  • Jego zadaniem jest zapewnienie, że wszyscy pracownicy służby zdrowia i pacjenci mają dostęp do bezpiecznych, skutecznych i wysokiej jakości farmaceutyków i innych produktów zdrowotnych.

Narodowy Instytut Ratownictwa Medycznego (Instituto Nacional de Emergência Médica, INEM)

  • Określa i ocenia działania oraz wyniki Zintegrowanego Systemu Nagłych Wypadków Medycznych.

  • Gwarantuje natychmiastową pomoc poszkodowanym lub ciężko chorym.

Portugalski Instytut Krwi i Transplantacji (Instituto Português do Sangue e da Transplantação)

  • Gwarantuje jakość i bezpieczeństwo dotyczące dawstwa, analizy, przetwarzania, przechowywania i dystrybucja ludzkiej krwi i składników krwi, a także narządów, tkanek i komórek ludzkich.

  • Na poziomie krajowym reguluje obecność produktów farmaceutycznych do transfuzji.

Instytut Ochrony i Pomocy w Chorobie (Instituto de Protecção e Assistência na Doença, ADSE)

Gwarantuje dostęp do ochrony socjalnej w zakresie usług opieki zdrowotnej pracownikom administracji publicznej i ich rodzinom.

Narodowy Instytut Zdrowia, Dr Ricardo Jorge (Instituto Nacional de Saúde Doutor Ricardo Jorge, INSA)

Jest laboratorium referencyjnym portugalskiego systemu opieki zdrowotnej – pełni funkcję krajowego obserwatorium i krajowego laboratorium referencyjnego.

Odpowiada za prowadzenie, koordynację i promocję badań dotyczących zdrowia w Ministerstwie Zdrowia.

Obecnie funkcjonuje jako 6 działów: żywność i odżywianie, choroby zakaźne, epidemiologia, genetyka, promocja zdrowia, przewlekłe choroby, zdrowie środowiskowe.

Regionalne Służby Zdrowia (Administrações Regionais de Saúde, RHA)

Odpowiadają za wdrażanie na poziomie regionalnym krajowej polityki zdrowotnej i koordynowanie wszystkich szczebli opieki zdrowotnej.

NHS, choć jest finansowany centralnie przez Ministerstwo Zdrowia, od 1993 roku ma strukturę regionalną. Składa się z 5 jednostek administracyjnych: Północy, Centrum, Lizbony oraz Doliny Tagu, Alentejo i Algarve.

RHA działa zgodnie z zasadami i dyrektywami wydanymi dla regionów przez Ministerstwo Zdrowia. Ich główne obowiązki to:

  • opracowanie strategicznych wytycznych,

  • koordynacja wszystkich aspektów związanych z zapewnieniem opieki zdrowotnej,

  • nadzór szpitali i zarządzanie podstawową opieką,

  • zawieranie umów i protokołów z podmiotami prywatnymi,

  • łączność z organami rządowymi, religijnymi organizacjami charytatywnymi i innymi prywatnymi organizacjami non-profit czy radami miejskimi.

  • odpowiadają za rozwój sieci opieki długoterminowej.

Szpitale należące do sektora administracji publicznej (Hospitais do Sector Público Administrativo)

Obecnie stanowią mniejszość szpitali publicznych, które nie zostały przekształcone w przedsiębiorstwa publiczne (Entidades Públicas Empresariais /EPE).

Dane na temat wszystkich jednostek rządowych związanych z portugalską służbą zdrowia przytoczone za „Portugal health system review 2017” w „Health System in Transition Vol. 19 No. 2 2017” .

Finansowanie opieki zdrowotnej

Portugalski system opieki zdrowotnej opiera się na kombinacji publicznego i prywatnego finansowania.  NHS jest finansowany głównie z podatków ogólnych.

Podsystemy zdrowotne zapewniające kompleksową lub częściową opiekę zdrowotną obejmują od 1/5 do 1/4 populacji. Są finansowane głównie ze składek pracowników i pracodawców. Prywatne VHI obejmuje około 26% populacji i pełni dodatkową role.

Całkowite wydatki na opiekę zdrowotną stanowiły 9,5% PKB Portugalii w 2014 roku. Około 35% łącznych wydatków na opiekę zdrowotną ma charakter prywatny, głównie w formie płatności out-of-pocket (zarówno współpłatności, jak i płatności bezpośredniej przez pacjentów), w mniejszym stopniu jako składki na prywatne systemy ubezpieczeń.

Ok. 60% populacji zwolnionej jest z opłat tytułem konsultacji, wizyt w nagłych wypadkach, wizyt domowych, testów diagnostycznych i procedur terapeutycznych.

Ministerstwo Zdrowia otrzymuje ogólnokrajowy budżet dla NHS-u od Ministerstwa Finansów, które następnie w jego ramach przydzielane jest do kilku instytucji. Publiczne szpitale są finansowane z budżetów ogólnokrajowych.

Przeprowadzasz się do Portugalii? Nie władasz portugalskim? Boisz się, że przez nieznajomość tego języka nie będziesz w stanie samodzielnie przebrnąć przez różne formalności, które trzeba załatwić na miejscu? Najlepiej poprosić o pomoc przyjaciela z Portugalii, kolegę z pracy lub po prostu skonsultować swoją sytuację z zawodowym tłumaczem.

Usługi medyczne w Portugalii

Pomoc w nagłych wypadkach

W razie sytuacji awaryjnej należy zadzwonić pod numer 112, aby dotrzeć do służb ratunkowych, tj.: służba zdrowia, straż pożarna i policja.

Lekarze i ośrodki zdrowia

  • W ramach portugalskiego systemu opieki zdrowotnej pacjenci otrzymują lekarza pierwszego kontaktu / lekarza rodzinnego, tzw. medico de familia w miejscowym ośrodku zdrowia. Za wizytę płaci się niewielką opłatę.

  • Karta zdrowia lub tzw. Numéro Utente powinna zostać pobrana przy rejestracji w ośrodku zdrowia, tzw. Centro de Saude.

  • Skierowanie od lekarza ogólnego jest wymagane w celu wizyty u specjalisty / konsultanta. W niektórych przypadkach lekarz prosi o spotkanie ze specjalistą, a informacja o terminie jest przesyłana do pacjenta za pośrednictwem Narodowego Systemu Zdrowia.

  • W przypadku zdjęć rentgenowskich, analizy i niektórych innych badań lekarz wypisuje receptę, którą pacjent zabiera ze sobą do odpowiedniego ośrodka. W portugalskim systemie opieki zdrowotnej pacjent ponosi część kosztów takich badań.

  • Dla obcokrajowców dobra wiadomość jest taka, że w większości dużych miast bez problemu można znaleźć anglojęzycznych lekarzy ogólnych, dentystów i optyków.

Opieka zdrowotna dla obcokrajowców

Nie zapomnij, że…: Jeśli jesteś obywatelem jednego z 28 krajów Unii Europejskiej, Islandii, Liechtensteinu, Norwegii lub Szwajcarii, musisz pokazać Europejską Kartę Ubezpieczenia Zdrowotnego i paszport lub dokument tożsamości, aby uzyskać dostęp do bezpłatnej lub taniej opieki zdrowotnej.

To ważne: Jeśli chcesz udać się do szpitala, dostępna jest państwowa sieć jednostek należących do Narodowego Funduszu Zdrowia. Natomiast jeśli masz prywatne ubezpieczenie zdrowotne, sprawdź czy twoja firma zawarła umowę z prywatnym szpitalem poza służbą publiczną.

Karty EKUZ

Europejska Karta Ubezpieczenie Zdrowotnego da ci możliwość skorzystania z pomocy w nagłych wypadkach. Obejmuje ona także opiekę położniczą. Jeśli w trakcie twojego pobytu w Portugalii zapłacisz za jakieś usługi lub zabiegi, możesz uzyskać zwrot kosztów.

  • Lista aptek z informacjami o godzinach ich otwarcia znajduje się na stronie internetowej Stowarzyszenia Aptek Narodowych – Associação Nacional Farmácias.

  • Aby znaleźć lokalną aptekę, otwórz lokalizator apteki na stronie internetowej National Pharmacy Association. Wybierz datę, region /distrito, miasto /concelho i gminę /freguesia.

  • Jeśli apteka zostanie zamknięta, na jej drzwiach lub oknie znajdziesz informację z otwartymi w okolicy aptekami oraz tymi czynnymi przez całą dobę.

  • Większość z nich zarządzana jest przez wykwalifikowanych farmaceutów. Bezpłatnie udzielą ci drobnych porad i wskażą leki dostępne bez recepty.

  • W ramach systemu ubezpieczeń społecznych niewielki procent ceny za leki jest płacony przez pacjenta.

Numery alarmowe w Portugalii

W większości portugalskich miast i miejscowości lista miejscowych numerów, pod którymi należy zadzwonić w nagłych wypadkach znajduje się w miejscach tj. place zabaw dla dzieci i innych miejscach ogólnodostępnych.

  • Pogotowie ratunkowe – ambulância: 112

  • Infolinia ogólnego doradztwa zdrowotnego i medycznego Health Line 24h na dobę: 808 24 24 24.

System publicznej opieki zdrowotnej każdego kraju rządzi się swoimi prawami. Jeśli ze względu na podróż lub przeprowadzkę potrzebujesz wgłębić się w różne formalne informacje i dokumenty przygotowane przez portugalski rząd sięgnij po dostępne przekłady lub skonsultuj się z profesjonalnym tłumaczem.